Aby uniknąć konfliktów psy wysyłają sygnały uspokajające (zwane też CS, z ang. calming signals). Mową ciała chcą zapobiec agresji oraz zmniejszyć stres i strach. Uspokajają w ten sposób siebie oraz inne psy, zarówno agresywne jak i te, które same wysyłają CS. Sygnały uspokajające kierują także do ludzi.
Sygnały uspokajające u psów:
Odwrócenie głowy
Pies może odwracać całą głowę lub tylko wzrok. Obserwujemy to np. gdy bierzemy na ręce zwierzę, które tego nie lubi. Podobnie może zachować się nasz pupil w czasie przywitania ze zbyt natarczywym psem.
Odwrócenie całego ciała
Możemy to zauważyć w czasie przywitania się dwóch psów, kiedy jeden z nich ustawia się prostopadle do drugiego. Co jakiś czas podobną pozycję przyjmują psy w czasie intensywnej zabawy, aby uspokoić sytuację.
Podchodzenie po łuku
Łączone jest często z odwracaniem głowy i innymi sygnałami uspokajającymi. Psy podchodzą do siebie na wprost bardzo rzadko, np. gdy znają się dobrze. Warto mieć to na uwadze, gdy spacerujemy z naszym pupilem na smyczy i zbliżamy się do innego psa. Idąc na wprost zmuszamy pupila do nienaturalnego zachowania i możemy przyczynić się do konfliktu.
Oblizywanie się i ziewanie
Pies wykonuje szybkie ruchy językiem, jakby oblizywał nos. Często robi to, gdy podchodzi do innego psa. Może połączyć to np. z odwróceniem głowy, gdy nie czuje się komfortowo. Z kolei ziewanie możemy zaobserwować podczas jazdy autem, wizyty u weterynarza czy mówienia podniesionym głosem.
Powolne poruszanie się
Pies może powoli zbliżać się do innego psa, człowieka, ale też do dużego obiektu, który wywołuje w nim obawy (takiego jak np. śmietnik). Nieznajomość tego sygnału może prowadzić do nieporozumień. Jeśli wołamy psa zniecierpliwionym, podniesionym głosem, może on zwolnić wysyłając do nas sygnał uspokajający. W takiej sytuacji opiekun powinien rozluźnić się, mówić przyjaźnie, nawet przykucnąć na ziemi – tak, aby nie stresował psa.
Znieruchomienie
Pies może zastygnąć w bezruchu gdy stoi, siedzi i leży. Zdarza się to, gdy podchodzi do niego większy pies lub gdy krzyczysz na niego (również dlatego ważne jest, aby psa wołać przyjaźnie, nie pozwolić sobie na krzyk i zniecierpliwienie).
Siadanie i kładzenie się
Psy kładą się też na brzuchu w czasie zabawy, gdy staje się zbyt intensywna, podobnie zachowują się starsze zwierzęta w stosunku do szczeniąt. Często zdarza się, że nasz pupil kładzie się na chodniku i nie chce się ruszyć, gdy widzi nadchodzącego z naprzeciwka psa. Ciągnięcie go na siłę uniemożliwia mu prawidłową komunikację.
Wąchanie podłoża
Często połączone jest ze zbliżaniem się po łuku. Pies obniża głowę, jakby chciał węszyć i jednocześnie czujnie obserwuje otoczenie. Zdarza się to gdy np. właściciel mówi do niego nerwowym głosem. Wygląda to trochę tak, jakby pies mówił: “ja tu sobie tylko węszę i niczym Ci nie zagrażam, nie krzywdź mnie”.
Zaproszenie do zabawy
Pies porusza przednimi łapami lub unosi sam tył. Nasz pupil może tak reagować, gdy spotyka inne psy lub np. konia, krowę czy nawet przedmioty przy których czuje się niepewnie.
Rozdzielenie
Psy rozdzielają sobą inne psy lub ludzi, aby uniknąć konfliktu. Zdarza się to np. w czasie zbyt intensywnej zabawy. Czasami gdy witamy się z obcym człowiekiem lub psem, nasz pupil może wchodzić między nas a nieznajomego. To nie jest zazdrość, lecz chęć zapobiegania konfliktom, gdyż pies tak bliskie spotkanie odebrał jako potencjalne zagrożenie.
Sygnały uspokajające u psów mogą być stosowane przez człowieka
Jeśli chcemy podejść do przestraszonego zwierzęcia, dobrze jest poruszać się łukiem, mając odwróconą głowę, a nawet ciało. Odwrócenie się i ziewanie można wykorzystać, gdy zbliża się do nas agresywny pies. Z kolei naszego pupila możemy uspokoić mrugając, ziewając i odwracając głowę. Gdy jest zbyt podekscytowany, pomóc może położenie się na kanapie. Jeśli pies wystraszył się i nie chce do nas podejść, warto usiąść na ziemi i odwrócić się do niego tyłem.
Podsumowanie
Wszystkie psy, niezależnie od rasy, komunikują się za pomocą wyraźnych sygnałów. Sygnały uspokajające służą do unikania konfliktów, co jest dla psa bardzo silnym instynktem. CS często służą też przyjaznym interakcjom zarówno w stosunku do ludzi jak i psów. Używanie CS może być u psa zaburzone, np. przez trzymanie psa na smyczy. Każdy opiekun powinien umieć rozpoznać sygnały uspokajające u psów, a nawet sam stosować je w określonych sytuacjach. Umiejętność prawidłowego odczytywania mowy ciała psa jest też istotna przy szkoleniu naszego pupila.
Jeśli zainteresował Was temat sygnałów uspokajających zachęcamy do lektury książki Turid Rugaas Sygnały uspokajające. Jak psy unikają konfliktów, na podstawie której powstał ten artykuł.
Przeczytaj też:
- Najczęstsze problemy behawioralne psów
- Jak uniknąć 10 najczęstszych błędów w socjalizacji psa
- Socjalizacja psa: Złota dwunastka
- Pies ciągnie na smyczy. Jak go oduczyć?
