Pasożyty najczęściej spotykane u psów i kotów domowych to glisty (psia i kocia), lamblie oraz tasiemce. Człowiek może zarazić się od zwierząt drogą pokarmową np. przez brudne ręce. O zarażeniu mogą świadczyć bóle brzucha, biegunki, wzdęcia, zaparcia, nudności i inne objawy. W jaki sposób zapobiegać pasożytom? Jak często odrobaczać zwierzęta?
Spis treści:
Jak często odrobaczać psa i kota?
W jaki sposób człowiek może zarazić się pasożytami od psa i kota?
Objawy zarażenia pasożytami u ludzi?
Jak zapobiegać pasożytom?
Jak często odrobaczać psa i kota?
Na pewno warto odrobaczyć kota czy szczeniaka kilka razy aż do osiągnięcia wieku 6 miesięcy. Dokładny wiek kociaka czy małego szczeniaka oraz plan odrobaczania najlepiej skonsultować z weterynarzem.
To, jak często będziemy odrobaczać później zwierzęta, zależy od tego, czy kot wychodzi z domu, czy mieszka wyłącznie w nim, czy je surowe mięso (które może być zarażone pasożytami). Koty wychodzące, a zwłaszcza takie, które polują, trzeba odrobaczać częściej.
– Kiedyś mówiło się, że zwierzęta należy odrobaczać dwa razy w roku. Teraz lepiej przed ich odrobaczaniem, zrobić badania kału, by się upewnić, czy faktycznie są zarażone – podkreśla prof. Elżbieta Gołąb, prezes Polskiego Towarzystwa Parazytologicznego.
Badanie kału pozwala określić jakimi pasożytami jest zarażony pies czy kot, wówczas lekarz weterynarii będzie mógł zastosować odpowiednio dobrane leki w określonym schemacie zwalczania pasożytów. Nie istnieje bowiem jednak tabletka, która zwalcza wszystkie pasożyty po jednym podaniu.
Od zwierząt możemy zarazić się m.in.: larwami nicieni jelitowych z rodzaju Toxocara. Istnieje glista psia (Toxocara canis) lub glista kocia (Toxocara cati). Dorosłe samice i samce tych pasożytów bytują w przewodach pokarmowych kotów i psów.
Jak człowiek może się zarazić pasożytami od psa i kota?
Wspomniane glisty dostają się do organizmu człowieka drogą pokarmową. W związku z tym do inwazji może dojść w wyniku spożycia zanieczyszczonej żywności lub wody (np. owocu lub warzywa zabrudzonego jajami glist).
Możemy także przenieść jaja Toxocara przez brudne ręce. To dotyczy zwłaszcza dzieci, które bawią się w piaskownicy, na placach zabaw, terenach rekreacyjnych, trawnikach, skwerach i podwórkach. Co ważne, jaja Toxocara przebywające w glebie mogą zachowywać zdolność do zarażenia przez kilka lat, bo są odporne na niekorzystne warunki środowiska.
Nie ma sensu odrobaczać dziecko na glistę kocia lub psią lekiem, bo larwa osadza się w różnych narządach i lek działający w układzie pokarmowym nie zadziała.
Larwy osadzone w tkankach nie dojrzewają do form dorosłych, nie produkują jaj, zatem badanie kału nic nie wykaże. Tu potrzebne są badania serologiczne. Wtedy możemy wykryć ludzkie przeciwciała przeciwko temu robakowi we krwi.
Jakie są objawy zarażenia pasożytami u ludzi?
Nie ma objawów charakterystycznych dla zarażenia pasożytami wewnętrznymi. Mogą o nim świadczyć:
- bóle brzucha,
- nagłe, kilkudniowe biegunki,
- wzdęcia,
- zaparcia,
- nudności,
- utrata masy ciała (nawet do 20 %),
- brak apetytu.
Objawy kliniczne u osoby zarażonej mogą być jednak bardzo różne: od ich całkowitego braku, poprzez nieswoiste dolegliwości, do nasilonych objawów. Wynika to z nasilenia inwazji, wrażliwości osobniczej i stanu odporności pacjenta.
Kiedy zbadać się w kierunku pasożytów? Taką decyzję powinno się podjąć w konsultacji z lekarzem na podstawie objawów klinicznych. Leków przeciw pasożytom ani innych ziołowych preparatów nie powinno się przyjmować profilaktycznie, bez zarażenia potwierdzonego w badaniach.
By przerwać wzajemne zarażanie się, wszystkich domowników trzeba leczyć tylko w przypadku chorób pasożytniczych, którymi można się zarazić od człowieka.
Pasożyty – jak je wykrywać?
Metody diagnozowania zarażeń pasożytniczych można podzielić na trzy grupy:
- badania mikroskopowe,
- badania serologiczne,
- badania molekularne.
Odpowiednio dobrane metody diagnostyczne wykonane przez wykwalifikowany personel laboratorium, pozwalają jednoznacznie potwierdzić lub wykluczyć inwazje pasożytnicze.
Nie powinno się przyjmować leków przeciw pasożytom profilaktycznie, bez zarażenia potwierdzonego w badaniach. Najczęściej, by wykryć zarażenie pasożytami jelitowymi – stosuje się badania mikroskopowe kału. Zbadać powinno się trzy próbki kału, pobrane w odstępach 2–3-dniowych.
Dostępne są także metody pośrednie, takie jak testy immunoenzymatyczne, pozwalające na wykrywanie swoistych antygenów w kale. Ten rodzaj metod diagnostycznych powinien być stosowany w przypadku wystąpienia objawów klinicznych charakterystycznych dla choroby pasożytniczej przewodu pokarmowego, gdy w badaniu kału nie wykryto czynnika etiologicznego. Wadą tych testów jest stosunkowo niska swoistość, a co za tym idzie- otrzymywanie wyników fałszywie dodatnich. Nie powinny one być podstawą diagnostyki pasożytów jelitowych. Podstawowym badaniem pozostaje nadal badanie kału, które umożliwia wykrycie w materiale biologicznym różnych form rozwojowych pasożytów. W przypadku wcześniejszego stosowania leków (m.in. antybiotyki) lub stosowania w badaniach radiologicznych środków kontrastowych, jak również leków przeciwpasożytniczych, kał należy pobrać po upływie 1-3 tygodni od zakończenia stosowania tych środków. W badaniach serologicznych w surowicy krwi wykrywane są przeciwciała przeciw danemu pasożytowi. Testy serologiczne wykazują wysoką czułość. Przy użyciu tych metod możemy nie tylko wykryć patogen, ale nawet wnioskować o fazie choroby i stwierdzić, czy mamy do czynienia z czynną chorobą czy te doszło już do wyleczenia. Uwaga! Dodatni wynik może utrzymywać się latami, mimo braku aktywnego procesu chorobowego. Dlatego w diagnostyce chorób pasożytniczych (ale nie tylko) niezwykle ważne jest prawidłowe odczytanie wyniku i jego właściwa interpretacja.
Badania molekularne polegają na wykrywaniu DNA pasożyta w danym materiale, może to być próbka kału, krew lub płyn mózgowo-rdzeniowy czy inna tkanka. Te specjalistyczne badania pozwalają na wykrycie bardzie niskiej inwazji lub bardzo wczesnej fazy zarażenia, gdy organizm nie zdążył jeszcze „wyprodukować” przeciwciał przeciw patogenowi. Takie badania są niezwykle pomocne, gdy należy jak najwcześniej zastosować leczenie, aby nie dopuścić do rozprzestrzenienia infekcji.
Pasożyty – jak im zapobiegać?
- Myj dokładnie ręce po zabawie w piaskownicy, na placu zabaw, w parku, ogrodzie.
- Usuwaj kał psów i kotów z terenów rekreacyjnych i parków miejskich.
- Codzienne czyść kocie kuwety z piaskiem i dokładne myj ręce po kontakcie z kotem lub przedmiotami zanieczyszczonymi jego odchodami (jeżeli to możliwe, tych czynności nie powinna wykonywać kobieta w ciąży).
- Zabezpiecz piaskownice przed zanieczyszczeniem odchodami zwierząt.
- Myj owoce i warzywa przed spożyciem.
- Stosuj rękawice ochronne do pracy w ogrodzie.
- Unikaj spożywania i próbowania surowego lub półsurowego mięsa i wędlin, surowego mleka. Dokładnie myj ręce i narzędzia kuchenne po kontakcie z tymi produktami.
Zobacz też: Bezpieczne trawniki. Jakich zagrożeń unikamy sprzątając psie kupy
